Opracowanie efektywnej metody uzyskiwania podwojonych haploidów owsa
Streszczenie za rok 2011 projektu pt. „Opracowanie efektywnej metody uzyskiwania podwojonych haploidów owsa”
finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
nr dotacji HORhn – 801-2/11
kierownik: dr inż. Edyta Skrzypek
Celem projektu było opracowanie warunków uzyskiwania haploidalnych roślin owsa (Avena sativa L.) metodą krzyżowań oddalonych, poprzez zapylenie pyłkiem kukurydzy.
W bieżącym roku analizowano żywotność pyłku w zależności od okresu pomiędzy pobraniem, a użyciem do zapylania owsa, sprawdzano wpływ rodzaju regulatora wzrostu używanego do zakrapiania zalążni na tworzenie i rozwój haploidalnych zarodków oraz badano wpływ rodzaju i pH pożywki oraz stężenia maltozy na kiełkowanie haploidalnych zarodków i wzrost roślin.
Owies po kastrowaniu zapylano pyłkiem kukurydzy cukrowej i traktowano syntetycznymi auksynami: 2,4-D lub dikambą. Uzyskane haploidalne zarodki wykładano na pięć pożywek regeneracyjnych, różniących się składem mikro- i makroelementów, stężeniem maltozy i pH. Zregenerowane rośliny aklimatyzowano i podwajano ich liczbę chromosomów. Obecnie rośliny wykształciły wiechy i dojrzewają w szklarni.
W wyniku przeprowadzonych doświadczeń stwierdzono, że żywotność pyłku kukurydzy nie spada w trakcie całego okresu zapylania owsa, w słoneczny dzień w godzinach od 8.00 do 12.00. Natomiast spadek żywotności pyłku obserwowano w dni pochmurne po godz. 10.00.
Ogółem, z 30 genotypów owsa wykastrowano 13276 kwiatków z 958 wiech. Po zakropieniu auksyną uzyskano 11090 powiększonych zalążni, w których zaindukowanych zostało 600 haploidalnych zarodków. Dwieście osiemdziesiąt dziewięć z nich skiełkowało, a następnie 130 z nich rozwinęło się w rośliny. Do wzrostu w glebie zaaklimatyzowano 82 rośliny. Podwajaniu liczby chromosomów poddano 64 rośliny. Łącznie uzyskano 53 linie DH z 25 genotypów. Wydajność uzyskiwania haploidalnych zarodków w przeliczeniu na wykastrowane kwiatki wynosiła 7,8 – 1,1% w zależności od genotypu, a linii DH od 1,4 – 0,2%.